11 października 2023 r. w Bielsku-Białej odbyła się konferencja naukowa: Quo vadis, democratia? Zapewnienie wolności i praw człowieka zadaniem demokratycznych państw i społeczeństw w XXI w., zorganizowana przez Okręgową Radę Adwokacką w Bielsku-Białej (dalej: ORA w Bielsku-Białej) oraz Wyższą Szkołę Finansów i Prawa w Bielsku-Białej (dalej: WSFiP). Patronat na przedsięwzięciem objęli: Prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski, Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej adw. Przemysław Rosati oraz Naczelna Rada Adwokacka (dalej: NRA).

Co istotne, była to już druga konferencja zorganizowana w ramach cyklu: „Bielskie Spotkania Naukowe – Prawo w teorii i praktyce”, zainagurowanego w zeszłym roku. Wówczas przedmiotem dociekań naukowych uczyniono aktualne wyzwania dla państwa prawa.

Jak już wzmiankowano wyżej, tegoroczna konferencja została poświęcona analizie jednego z rudymentarnych obowiązków państw i społeczeństw w XXI wieku, jakim jest zapewnienie wolności i praw człowieka.

W ujęciu normatywnym prawa człowieka można rozumieć jako standardy oczekiwanego traktowania jednostek lub ich grup przez państwo w różnych dziedzinach życia, w których władza publiczna swoim zachowaniem (działaniem lub zaniechaniem), wpływa potencjalnie lub rzeczywiście na określną sferę życia osobistego i/lub społecznego tych jednostek. System praw człowieka obejmuje swoim zakresem prawa osobiste i polityczne (I generacja), prawa ekonomiczne, społeczne i kulturalne (II generacja) oraz prawa solidarności (III generacja).

Dla efektywnego zapewnienia wolności i praw człowieka nie wystarczy jednak samo ich normatywne uregulowanie. Konieczne jest dodatkowo ukształtowanie się odpowiedniej praktyki stosowania norm międzynarodowego i europejskiego prawa praw człowieka oraz miarodajnych przepisów prawa krajowego. Dlatego też rozważania naukowe w ramach konferencji były prowadzone równolegle na dwóch płaszczyznach: teoretycznej oraz praktycznej.

Otwarcia konferencji dokonali: dr hab. inż. Jacek Binda, prof. WSFiP – Rektor WSFiP, adw. Przemysław Rosati – Prezes NRA, adw. Krzysztof Stec – Dziekan ORA w Bielsku-Białej oraz Jarosław Klimaszewski – Prezydent Miasta Bielska-Białej, którzy podziękowali za przybycie wszystkim gościom oraz podkreślili wagę i aktualność tematu konferencji.

Jako pierwsza wystąpiła prof. dr hab. Barbara Mikołajczyk (Instytut Nauk Prawnych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach), która swoim referatem nt. „Czy istnieje prawo człowieka do demokracji? Refleksje z perspektywy prawnomiędzynarodowej” wprowadziła uczestników w tematykę konferencji.

Kolejno swoje referaty przedstawili:

• dr hab. Anna Chorążewska, prof. UŚ (Instytut Nauk Prawnych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach), nt. „Granice wolności jednostki w państwie demokratycznym. Przyczynek do dyskusji”;
• adw. dr Agnieszka Kastelik-Smaza (ORA w Bielsku-Białej), nt. „Karta praw podstawowych UE jak zródło praw jednostki w postępowaniu krajowym”;
• SSR dr Justyna Fibinger (WSFiP), nt. „Instytucja wyłączenia sędziego a ochrona praw człowieka”;
• SSR Mariola Adamiec-Witek (WSFiP), nt. „Ograniczenia kolegialności orzekania jako naruszenie demokracji”;
• dr hab. Leszek Ogiegło, prof. WSFiP (WSFiP), nt. „Autonomia woli w prawie cywilnym jako przejaw wolności obywatelskiej”;
• adw. dr Rafał Guzik (ORA w Bielsku-Białej), nt. „Stosowanie tymczasowego aresztowania – reguła czy wyjątek?”;
• dr Artur Biłgorajski (Instytut Nauk Prawnych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach), nt. „Granice i ograniczenia praw człowieka”;
• adw. dr Alicja Maciejowska (ORA w Bielsku-Białej, WSFiP), nt. „Współczesne zmiany modelu rodziny a zabezpieczenia prawne i równość wobec prawa – wybrane zagadnienia”.

Obok prezentacji w/w referatów, podczas konferencji odbyła się również rzeczowa dyskusja, nawiązująca do sygnalizowanych przez referentów zagadnień.

Zamykając konferencję, dr hab. inż. Jacek Binda, prof. WSFiP – Rektor WSFiP i adw. Krzysztof Stec – Dziekan ORA w Bielsku-Białej podziękowałi wszystkim obecnym za udział w wydarzeniu i wyrazili nadzieję, że przyczyni się ona do rozpowszechnienia znajomości tej – jakże ważnej z punktu widzenia każdej jednostki – tematyki.

dr hab. Anna Chorążewska, prof. UŚ