W dniu 28 listopada 2024 r. odbyła się Konferencja „100 – lecie bankowości centralnej w Polsce”. Konferencja należy już do tradycji spotkań naukowców i studentów uczelni ekonomicznych województwa śląskiego. Konferencja organizowana jest przez Narodowy Bank Polski oddział w Katowicach i pięć uczelni ekonomicznych województwa śląskiego, czyli:

• Akademię Nauk Stosowanych w Bielsku-Białej,
• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach,
• Akademię Górnośląską im. Wojciecha Korfantego w Katowicach,
• Akademię WSB w Dąbrowie Górniczej,
• Uniwersytet WSB Merito w Poznaniu Filia w Chorzowie.

W tym roku gospodarzem Konferencji był Uniwersytet WSB Merito w Poznaniu Filia w Chorzowie. Jest również już tradycją, że Konferencja składa się z dwóch części o charakterze naukowym. Część pierwsza to wystąpienia przedstawicieli Narodowego Banku Polskiego i naukowców reprezentujących poszczególne Uczelnie, druga - panel dyskusyjny poświęcony tytułowemu tematowi Konferencji (szczegółowa relacja z Konferencji na stronie Uczelni).

Reprezentantem Akademii Nauk Stosowanych w Bielsku-Białej był Dr inż. Zbigniew Tetłak - Kierownik Centrum Analiz i Transferu Innowacji, który wystąpił z referatem naukowym pt. „Pieniądz i bank centralny w edukacji i kulturze”. W referacie przedstawiona została autorska koncepcja pochodzenia pieniądza, której tezą jest, że pieniądz jest wytworem kultury. Koncepcję należy umieścić w heterodoksyjnych teoriach pieniądza.

Autor odwołuje się do takich badaczy jak Georg Simmel i Karl Polanyi, którzy odrzucają sformułowany przez Arystotelesa i upowszechniony przez Carla Mengera pogląd, jakoby pieniądz wykształcił się ewolucyjnie z wymiany barterowej. Zbigniew Tetłak, podobnie jak wymienieni ekonomiści, wyraża pogląd, że pieniądz jest ważnym składnikiem wspólnotowych więzi społecznych.

G. Simmel w swojej „Filozofii pieniądza” podkreślał, że pieniądz, mimo swojej materialnej natury, odgrywa także rolę w integracji społecznej – umożliwia obywatelom odczuwanie wspólnoty dzięki uczestnictwu w tej samej gospodarce i posługiwaniu się jednolitą walutą.

Dokonując uzasadnienia postawionej tezy, Zbigniew Tetłak przedstawił historię złotego górskiego, który był inspiracją do sformułowania koncepcji kulturowego pochodzenia pieniądza. W referacie przedstawione zostały założenia:

• Edukacja odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu postaw wobec narodowego pieniądza i jego znaczenia w świadomości społecznej.
• Pieniądz nie pełni wyłącznie funkcji ekonomicznych – pełni również funkcję symboliczną i ikoniczną, wpływając na kształtowanie tożsamości narodowej i kulturowej społeczeństwa.
• Jako materialny element codziennego życia, pieniądz towarzyszy obywatelom na co dzień, ugruntowując wspólne wartości, pamięć historyczną i identyfikację narodową.
• Pieniądz służy komunikacji i budowaniu więzi społecznych.
• Analizę pieniądza z pozycji wartości należy dokonywać w ujęciu ekonomicznym i aksjologicznym.
• Pieniądz jest częścią kodu kulturowego społeczeństwa.

Analiza i uzasadnienie przyjętych założeń prowadzą Autora do wniosku, że: Pieniądz powstaje w procesie kształtowania kultury, jest zatem wytworem kultury.

Koncepcja ma charakter innowacyjny.

Dr inż. Zbigniew Tetłak
Kierownik Centrum Analiz i Transferu Innowacji.